Ban papia di Salking of Acoso Print

Nos ta papia di stalking of acoso ora un persona na un forma ilegal, constante, intencional, sistematico y molestestoso ta persigui un persona y ta invadi privacidad di e persona aki cu e proposito pa intimida y/of obliga e persona haci of no haci algo.
E conducta aki di e stalker pa e victima ta uno inacceptabel y indesea. Por considera stalking of acoso como un forma di persecucion.

Persigui un persona riba su mes no ta contra ley p.e. mandamento di flor, regalo of mensahenan (e.o.di amor) constante pa un persona. E persona legalmente no ta cometiendo nada contra ley, polis no por actua contra dje, dus husticia tampoco no ta tuma ningun paso contra dje.
E situacion ta cambia ora e actitud ta sosode sistematicamente y contra gusto di e victima y cu e intencion ta pa hinca temor den e victima, p.e. pa medio di jamada telefonico constante y menasante, persecucion.


Un stalker of e victima ta bin den tur rango y clase social. E peligro ta mas grandi ora e stalker ta un (ex-)partner (amoroso)di e victima. Un stalker ta den guerra psychologico constante cu su victima. Hopi bes e stalker por ta un persona cu masha bon aparencia pero cu ta manifesta trastorno den su personalidad. Serca amigo- y famianan su storianan, hopi bes lastimoso, ta bin creibel dilanti. Un stalker kier isola su victima p.e. “Si bo no ta dimi, bo no ta di ningun otro hende”.  Su sintimento ta erotico of di un odio intenso pa cu su victima. Tambe e tin sintimento profundo di venganza y/of jaloezie. Den hopi caso un stalker por ta culpabel na otro delitonan of tin problema di adiccion, di conducta y di violencia domestico. Ora stalking bai den combinacion cu violencia e por resulta den un fin mortal. E stalker, (ex-partner), no por accepta cu e relacion a caba. E no por laga los. Door di stalk su victima e ta keda eherce poder y control riba su victima.


Categorianan di stalker:
1. E stalker tin of tawata tin un relacion romantico/intimo cu su victima.
2. E stalker no tin of tawata tin nunca un relacion intimo cu su victima, pero tin otro tipo di relacion p.e. di trabao, familiar of e stalkmento ta pasobra un relacion cu su victima a wordu nenga.
3. E stalker no conoce su victima personalmente, pero e ta obseciona cu e persona p.e. un artista/personahe publico.


Motibonan pa stalking: deseo di tin contacto y di eherce control riba e victima, obsession - combina cu rabia y jaloezie.

Consequencia di stalking: Esakinan ta e.o. temor, mancha reputacion di su victima, nachtmerrie, perdida di apetit, depresividad, suicidal, daño fysico, daño material/financiero, angustia, presion halto, gastonan di proceso penal, oranan cu polis ta tuma pa investiga, gastonan di dokter, dianan perdi di trabao di e victima, trauma y den caso extremo un final dramatico.

Algun ehempel di persecucion: drenta den cas sin ta invita, destruccion p.e. baha tire di auto, kibra spiel di auto, cana rond di cas of den vecindario, menasa pa dal cu auto, secuestra juinan, persigi tur caminda, cende candela, corta liña di brake di auto, spuit graviti riba murayanan, manda krans of anuncio di morto cu mensahenan menasante.

Con pa preveni:

Tuma medidanan di seguridad y colleciona materialnan cu por usa como prueba.
- no habri porta
- no contesta telefoon/cellular
- cambio di nr. di telefoon/cellular
- pone ID-caller
- pone un antwoordapparaat y graba e mensahenan
- no contesta e-mail y cambia bo e-mail adres
- nota number di auto cu ta sospechoso
- cana beeper/alarm
- informa bisiña, famia y amigonan riba e situacion cu bo ta den
- pidi bisiñanan pa duna declaracion di ta testigo
- no duna informacion na desconocinan di bo horarionan di trabao
- cambia slotnan di bo cas, den un caso specifico di ex-partner
- tene un dagboek – anota e.o. susedidonan, fecha, ora, nomber di testigonan
- meld cada vez cu bo wordu molestia na polis y na FHMD
- warda articulo- y cartanan cu bo ricibi
- busca ayudo profesional ora e caso di stalking bay den extremo
- cana cu numbernan importante di telefoon
- ora bo subi auto, lock e portanan di biaha y tambe wak rond
- ora bo ta wordu persigui riba caminda, acudi na un luga caminda tin hopi hende of bay directamente na warda di polis


Kiko ta e solucion:
Busca ayudo y guia.
Na Aruba nos tin trahadonan social y psycologonan cu ta yuda den situacion di stalking.
Un intervencion tambe ta pa acudi na recherche pa intermediacion, esaki por tin un efecto pa spanta e stalker.
Otro ehempel ta aresta y contactverbod.


Kiko pa haci den caso di stalking:
Haci denuncia na polis.